Suriye, bölgesel bir çatışmanın içine çekilerek halkını artan bir tehlike altında bırakıyor. Bağımsız Uluslararası Suriye Soruşturma Komisyonu Başkanı Paulo Pinheiro, 1 Kasım Cuma günü BM Genel Kurulu’na hitap ederek, Suriyelilerin hem ülkelerinde hem de yurtdışında karşı karşıya oldukları ölümcül tehditlere dikkat çekti. Pinheiro, Suriye’ye geri dönmeyi düşünenlerin karşılaştığı zor yaşam koşullarını anlattı. “Anavatanlarında zulme uğramaktan korkan Suriyelilerin bu kaçışı, onların karşı karşıya kaldığı kaotik seçenekleri vurguluyor,” dedi. “Lübnan’daki bombalar arasında mı kalıyorlar, yoksa geri dönüp başka ölümcül tehditlerle mi yüzleşiyorlar?”
Komisyonun bulgularına göre, birçok kadın ve çocuk Suriye’ye yalnız başlarına tehlikeli yollardan gelirken , keyfi tutuklamalar ve zorunlu askerlik gibi baskılar nedeniyle yetişkin erkekler ya geride kalıyor ya da kaçak yollara başvuruyor. Pinheiro, Lübnan’dan dönen Suriyelilere yönelik taciz ve şiddet olaylarını araştırdıklarını belirtti. Uluslararası kuruluşlar ve insan hakları örgütleri, Lübnan’dan geri dönen Suriyelilerin keyfi tutuklama ve ortadan kaybolma gibi tehlikelerle karşı karşıya olduğunu önceden de dile getirmişti.
Esad rejiminin dönen vatandaşlardan $100 resmi kurdan para değiştirme zorunluluğunu geçici olarak askıya alması gibi bazı olumlu adımlar atılmasına rağmen, Pinheiro, “güvenli ve gönüllü” geri dönüşler için ciddi engellerin devam ettiğini vurguladı. Komisyonun soruşturması, Esad rejimi, PKK bağlantılı Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) ve Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) kontrolündeki bölgelerdeki devam eden şiddet ve saldırıların da tehlike oluşturduğunu ortaya koydu. Son haftalarda Rusya ve rejim güçlerinin kuzeybatı Suriye’deki kara ve hava bombardımanlarında en az 120 sivil yaşamını yitirdi ve yüzlerce aile yerinden edildi.
Pinheiro, mültecilerin ve yerinden edilmiş kişilerin mülklerinin “kontrolsüz bir şekilde tahrip edilmesi ve yağmalanması” konusunda da endişelerini dile getirerek, bunun ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri derinleştirdiğini belirtti. “Uluslararası sessizlik, kabullenme ve cezasızlık, savaşan tarafların uluslararası hukuka ve mahkeme kararlarına saygı göstermemesini normalleştirdi,” dedi.
Pinheiro, BM üye devletlerine uluslararası yasalara saygıyı öncelik haline getirme ve uluslararası savaş suçları işleyen taraflara desteği durdurma çağrısında bulundu ve temel hakları korumak ve onuru savunmak adına somut adımlar atılması gerektiğini vurguladı.
