Rusya’nın Suriye’ye yönelik buğday ihracatını durdurma kararı, ülkedeki insani krizi derinleştirerek milyonlarca insanı gıda yetersizliği riskiyle karşı karşıya bıraktı. Bu ani kesinti, kritik bir boşluk yaratırken, Ukrayna gıda yardımı yapacağını taahhüt ederek Suriyelilerle dayanışma içinde olduğunu ifade etti.
Rusya Desteğini Çekiyor
Suriye’nin başlıca buğday tedarikçisi olan Rusya, sevkiyatları “yeni otoriteye ilişkin belirsizlikler” ve geçmiş teslimatlar için ödemelerin gecikmesi nedeniyle askıya aldı. Reuters’a konuşan kaynaklara göre, Rusya’dan Suriye’ye buğday taşıyan iki gemi hedeflerine ulaşamadı.
Yıllardır Esad yönetimi, Batı yaptırımlarını aşmak için geliştirilen mali düzenlemeler aracılığıyla Rus buğdayına büyük ölçüde bağımlıydı. Rusya’dan gelen buğday, yerel üretimin azalması ve çiftçilere verilen desteğin kesilmesi nedeniyle hayati önem taşıyordu. Ancak sevkiyatların durması, Suriye’yi uluslararası piyasalardan buğday temin etmeye zorlarken, Batı yaptırımları doğrudan gıdayı hedef almamasına rağmen bu süreci karmaşıklaştırıyor.
Ukrayna’dan Destek Teklifi
Krize yanıt olarak Ukrayna, Suriye’ye buğday ve diğer gıda ürünleri sağlama teklifinde bulundu. Ukrayna Tarım Bakanı Vitaliy Koval, Reuters’a verdiği demeçte, “Zorlukların yaşandığı her yerde, gıdamızla orada olmalıyız. Suriye’nin buna ihtiyacı varsa talebi karşılamaya hazırız,” dedi.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, “Ukrayna’dan Tahıl” programı kapsamında Suriye’ye gıda ulaştırmak için bir insani yardım girişimi başlattığını duyurdu. Zelenski, hükümetine uluslararası örgütlerle iş birliği içinde gıda tedarik mekanizmaları oluşturma talimatı verdi. Sosyal medyada yaptığı açıklamada, “Ukrayna için önemli olan şudur: Bu tür bölgelerde durum ne kadar sakinleşirse, dünyanın barışı desteklemedeki rolü o kadar artacaktır,” ifadelerini kullandı.
Karadeniz üzerinden tahıl ihracatını yeniden başlatan Ukrayna, Rusya’nın deniz ablukasını fiilen delmiş durumda. Suriye geleneksel olarak Ukrayna tahılının alıcısı olmasa da, analistler komşu ülkeler aracılığıyla küçük miktarların Suriye pazarına ulaştığını belirtiyor.
Rusya’nın buğday sevkiyatlarını durdurduğu bir dönemde, Suriye zaten büyük bir gıda kriziyle mücadele ediyor. Dünya Gıda Programı’na (DGP) göre, 12,9 milyon Suriyeli gıda yetersizliği yaşıyor ve 3 milyon kişi ağır gıda yetersizliği ile karşı karşıya.
İlişkileri Yeniden İnşa Etmek
Ukrayna’nın Suriye’ye gıda temin etme çabaları, Rusya’nın uzun süredir müttefiki olan Esad rejiminin düşüşünün ardından ülkeyle ilişkileri yeniden inşa etme niyetini de ortaya koyuyor. Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha, “İleride ilişkileri yeniden kurmak için zemin hazırlamaya ve Suriye halkını desteklediğimizi teyit etmeye hazırız,” dedi.
Öte yandan, Suriye’nin geçiş hükümeti, Moskova’ya ortaklığın devam etmesi çağrısında bulunarak, Rusya’dan Esad rejimiyle olan bağlarından ziyade Suriye halkıyla olan ilişkilerine öncelik vermesini istedi. Kriz, Suriye’nin yeniden inşa sürecinde, değişen ittifaklar ve acil insani destek ihtiyacı arasında denge kurmak zorunda olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Ukrayna Öncü Rol Üstleniyor
Suriye, hem gıda tedarikini güvence altına alma hem de savaşla harap olan altyapısını yeniden inşa etme zorluklarıyla karşı karşıyayken, Zelenski uluslararası topluma ülkeyi istikrara kavuşturmak için ortak çaba çağrısında bulundu. “İran ve Rusya’nın katılımıyla on yılı aşkın süre önce patlak veren bu savaş artık sona ermeli,” diyen Zelenski, Ukrayna’nın gıda yardımı sağlama konusundaki kararlılığının Suriyeliler için umut ışığı olduğunu ifade etti. Uluslararası kuruluşlar ise bu derinleşen krize çözüm bulmak için çabalarını yoğunlaştırıyor.
