Suriye Geçici Hükümeti (SGH), Beşar Esad rejiminin düşüşünün ardından ülkeyi yeniden şekillendirmek için ilk adımlarını atıyor. Öncelikli hedefler arasında siyasi reform, ekonomik toparlanma ve yerinden edilen vatandaşların geri dönüşü bulunuyor. Bu çabalar, yaklaşık 14 yıllık savaşın ardından istikrara kavuşmaya çalışan ülkeyi yakından izleyen bölgesel ve uluslararası güçler tarafından dikkatle takip ediliyor.
SGH Askeri Operasyonlar Komutanı Ahmet Şeraa, Pazar günü Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile bir araya gelerek, uzun süredir Suriye’nin geleceğine dair uluslararası müzakerelere rehberlik eden BM’nin 2254 sayılı kararının güncellenmesini görüştü. Şeraa, son siyasi değişimlerin, sahadaki yeni gerçekliklere uygun olarak kararın gözden geçirilmesini zorunlu kıldığını vurguladı.
Yeniden Yapılanma ve Mültecilerin Geri Dönüşü
Görüşme sırasında Şeraa, Suriye’nin toprak bütünlüğünü sağlamak, yıkılmış altyapıyı yeniden inşa etmek ve milyonlarca mültecinin güvenli bir şekilde geri dönüşünü teşvik etmek için kapsamlı planlama yapılması gerektiğini belirtti.
“Geçiş süreci dikkatle ve hassasiyetle yönetilmeli,” diyen Şeraa, kurumların yeniden yapılandırılması ve istikrarlı bir ortamın sağlanması için uzman ekiplerle iş birliği yapılması çağrısında bulundu.
Pedersen, rejimin düşüşünden bu yana ilk kez Şam’a yaptığı ziyarette, Suriye’nin siyasi sürecinde kapsayıcılığın önemini vurguladı. “Suriye’de intikam operasyonları istemiyoruz. Devlet kurumları tam kapasiteyle ve güvenli bir şekilde çalışmalı, toparlanma sürecine destek vermelidir,” diyen Pedersen, ekonomik yeniden yapılanma çabalarına yardımcı olmak için Suriye’ye uygulanan yaptırımların yakında kaldırılmasını umduğunu ekledi.
Duyurulan Temel Reformlar
Gazetecilerle yaptığı toplantıda Ahmet Şeraa, Suriye’nin yönetimi, ekonomisi ve güvenliğini dönüştürmeye yönelik bir dizi kapsamlı reform açıkladı. Şeraa, tüm silahlı grupların dağıtılacağını, silah kullanımının yalnızca devlet kurumlarıyla sınırlandırılacağını ve merkezi kontrol sağlanacağını belirtti. Halk arasında uzun süredir tepki toplayan zorunlu askerlik hizmeti kaldırılacak; bunun yerine, vatandaşlara yük getirmeyen, kısa süreli isteğe bağlı eğitim kampları oluşturulacak.
İçişleri Bakanı Muhammed Abdulrahman, geçiş sürecinde hesap verebilirlik ve yeniden entegrasyon konularındaki endişelere değindi. Rejimden ayrılan subayların, suçlarını gizlemek için birçok bina ve tesisi yaktığını açıkladı. Ancak Abdulrahman, SGH’nin adalet arayışına bağlı olduğunu ve Suriye halkının kanını döken veya suç işleyen herkesin yargı önüne çıkarılacağını vurguladı.
Buna karşın Abdulrahman, ulusal uzlaşının önemine dikkat çekerek, devrim başında rejimi terk edenlerin yeni Suriye’nin yeniden inşasında rollerine dönmeleri için yeniden entegre edileceğini ifade etti. “Suriye toplumunun tüm kesimlerinin güvenliği ve korunması sağlanacaktır,” dedi.
Ekonomik Reform ve Yeniden Yapılanma
Ekonomik alanda Şeraa, maaş ve ücretlerin %400 artırılacağını ve döviz kuru istikrar kazandıktan sonra yeni bir Suriye parasının basılacağını açıkladı. Yeniden yapılanma çabaları, yıkılmış evlerin yeniden inşa edilmesine ve yerinden edilmiş kişilerin yerleşimlerinin kolaylaştırılmasına öncelik verecek. Özellikle İdlib, Halep ve Hama gibi bölgelerdeki yerinden edilmiş kişilerin barındığı kamplar kaldırılacak ve milyonlarca iç göçmen topluluklarına geri dönebilecek.
Bunun yanı sıra SGH, Rakka, Haseke ve Deyrizor gibi illerde özerklik ve yerel yönetimin yeniden sağlanmasına odaklanacak. Yurt dışında yaşayan nitelikli Suriyeliler, uzmanlıklarını ülkenin yeniden inşasına katkı sağlamak üzere geri dönmeye davet edilecek. Bu hamle, geçiş sürecinde Suriye’nin insan kaynağı ihtiyaçlarını karşılamada kritik bir adım olarak görülüyor.
Uluslararası Katılım
Uluslararası toplum, bu gelişmelere temkinli bir iyimserlikle yaklaşıyor. Katar, Salı günü Şam’daki büyükelçiliğini yeniden açacağını duyurarak, 2011’de diplomatik ilişkileri kesmesinden bu yana ilk kez Suriye ile yeniden bağ kurmuş olacak. Katar ayrıca insani yardım sağlamak için hava köprüsü oluşturacağını açıkladı ve Suriye halkının onur ve adalet taleplerine olan desteğini yineledi.
Birleşik Krallık, Suriyeli mülteciler de dahil olmak üzere bölgedeki savunmasız Suriyelileri desteklemek için 63 milyon dolar yardım sözü verdi. Avrupa Birliği (AB) ise Şam’daki yeni yönetimle ilişkiler kurmaya açık olduğunu belirtti. AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, SGH’nin önümüzdeki haftalarda atacağı adımların, Avrupa’nın bu sürece olan katılım düzeyini belirleyeceğini ifade etti. Pazartesi günü Şam’a diplomatik bir temsilci gönderilerek görüşmelere başlanacağı bildirildi.
Kapsayıcı Diyalog
Suriye Müzakere Komisyonu Başkanı Bedr Camus, Şam’da BM gözetiminde Suriyelilerin liderlik edeceği bir diyalog başlatmanın önemini vurguladı. Camus, devrimci güçler, sivil toplum ve geçiş otoritesi temsilcilerinin katılımıyla bir geçiş yönetimi organı oluşturulması çağrısında bulundu.
“Tüm Suriye toplumunu bir araya getirecek kapsamlı bir ulusal konferans düzenlenmeli, bu konferansta yeni bir anayasa hazırlanmalı ve demokratik seçimlerin temeli atılmalıdır,” dedi. Komisyon, seçimlerin güvenli ve tarafsız bir ortamda, BM denetimi altında yapılmasını, böylece “Suriye halkının iradesini gerçek anlamda yansıtmasını” istedi.
Umuda Açılan Yeni Bir Dönem
Ahmet Şeraa, SKH’nin mevcut çabalarını Suriye’nin geleceği için “geniş kapsamlı bir çerçeve” olarak tanımladı ve önümüzdeki günlerde vatandaşların hayatlarını olumlu yönde etkileyecek kararlar alacaklarını duyurdu. Medyanın SKH’yi desteklemedeki rolünün ve şeffaflığın önemine vurgu yaparak, umut dolu bir geleceğe olan inancını dile getirdi.
