Lübnan, uluslararası baskılar ve savaş suçlularının takibi konusundaki artan inceleme sonucunda topraklarındaki eski Esad rejimi mensuplarına yönelik adımlar atıyor. Bu gelişmeler, Esad rejiminin çöküşünün bölgede yarattığı etkilerin devam ettiği bir dönemde yaşanıyor.
Geçtiğimiz hafta Lübnanlı güvenlik yetkilileri, devrik diktatör Beşar Esad’ın amcası Rifat Esad’ın Beyrut’tan Dubai’ye seyahat ettiğini doğruladı. İsviçre’de savaş suçları ve insanlığa karşı suçlamalarla, özellikle 1982’de on binlerce kişinin hayatını kaybettiği Hama Katliamı’ndaki rolü nedeniyle yargılanması beklenen Rifat Esad için Lübnan makamlarına Interpol’den bir tutuklama talebi ulaşmadığı bildirildi.
Suriye’nin eski başkan yardımcısı olan Rifat Esad, Hama Katliamı’ndan sorumlu olmadığını iddia ediyor. Ancak bu olay, yeğeni Beşar Esad’ın daha sonra uyguladığı sert yöntemlerin bir öncüsü olarak görülüyor. Raporlara göre Rifat’ın kötüleşen sağlık durumu, İsviçre makamlarının yargılamayı iptal etmesine yol açabilir.
Beyrut Havalimanında Esad Ailesine Gözaltı
Ayrı bir olayda Lübnanlı yetkililer, Rifaat Esad’ın oğlu Duraid’in eşi ve kızını, sahte Suriye pasaportlarıyla seyahat ederken Refik Hariri Uluslararası Havalimanı’nda gözaltına aldı. Ancak geçerli bir Suriye pasaportu bulunan Duraid Esad gözaltına alınmadı.
Güvenlik kaynakları, Lübnan’ın yasalarına bağlılığını vurgulayarak, ülkenin güvenliğini ihlal etme girişimlerine karşı uyarıda bulundu. Bir güvenlik yetkilisi, “Lübnan’ın güvenliğini manipüle etmek ya da yasaları ihlal etmek fayda sağlamayacaktır” dedi.
Bu gözaltılar, uluslararası ve yerel aktörlerden gelen hesap verebilirlik taleplerinin arttığı bir dönemde gerçekleşti. Lübnan hükümetinin, devrik Esad rejimi üyelerinin yakalanması için Amerikan ve Avrupalı yetkililerden çağrılar aldığı bildirildi.
Interpol ile İş Birliği
Lübnan Geçici Başbakanı Necip Mikati, savaş suçlarından aranan kişilerle ilgili olarak Interpol ile iş birliği yapmaya istekli olduklarını duyurdu. Bu kişiler arasında, ABD makamlarının Esad rejimi dönemindeki insanlığa karşı suçlarla suçladığı eski Suriye Hava Kuvvetleri İstihbarat Direktörü Cemil Hasan da bulunuyor.
Reuters’a konuşan Mikati, “Suriye Hava Kuvvetleri İstihbarat Direktörünün tutuklanmasına ilişkin Interpol mesajıyla iş birliğine kararlıyız ve uluslararası sistemle ilgili tüm konularda iş birliğini sürdürüyoruz” dedi. Lübnan İçişleri Bakanı Bessam Mevlevi de bu taahhüdü yineleyerek, aranan kişilerin fotoğraflarının sınır geçiş noktalarında ve Beyrut Havalimanı’nda sergilendiğini, böylece kaçmalarının önlenmeye çalışıldığını doğruladı.
Eksik Bir Sistem
Uygulama iddialarına rağmen Lübnan’ın eski Esad rejimi yetkililerine yönelik yaklaşımı, bazı Lübnanlı muhalefet üyelerinin eleştirilerine neden oldu. Eleştirmenler, özellikle Lübnan Devlet Güvenliği teşkilatını, bazı Esad rejimi mensuplarına koruma sağlamakla suçluyor. Muhalefet liderleri, güvenlik açıkları için daha sıkı hesap verebilirlik talep etmek amacıyla Mikati ve Meclis Başkanı Nebih Berri ile bir araya gelmeyi planlıyor.
Yasal sınır geçiş noktalarındaki önlemlerin sıkılaştırılmasına rağmen Lübnan, mal, insan ve silah kaçakçılığı için kullanılan yasadışı geçiş noktalarından kaynaklanan zorluklarla karşı karşıya kalmaya devam ediyor. Bu yollar, aranan kişilerin hareketine de olanak tanıyarak uluslararası adaletin uygulanmasını karmaşıklaştırıyor.
