Suriye Geçici Hükümeti (SGH), on yılı aşkın savaş ve eski Esad rejiminin kötü yönetimiyle tahrip olan ülkenin elektrik altyapısını yeniden inşa etmek ve modernize etmek için büyük bir çaba başlattı. Elektrik santrallerinin yaygın olarak yok edilmesi, ekipmanların çalınması ve yıllardır süren ihmal nedeniyle büyük bir zorlukla karşı karşıya olan sistem, şu anda çoğu vatandaşa günde yalnızca iki saat elektrik sağlayabiliyor.
Acil Önlemler ve Uzun Vadeli Planlar
SGH’nin vekil Elektrik Bakanı Ömer el-Şakruk, krizi ele almak için kademeli bir yaklaşım geliştirdiklerini belirtti. Ürdün merkezli El-Mamlaka ağına konuşan Şakruk, Suriye’nin elektrik sektöründeki durumu “şok edici” ve “yıkıcı” olarak nitelendirdi.
Bakanlık, acil öncelik olarak elektrik tedarikini iki ay içinde günde 8-10 saate çıkarmayı hedefleyen bir acil eylem planını uyguluyor. Uzun vadeli strateji ise üç aşamadan oluşuyor:
1. Kısa vadede: Kritik altyapının onarımı ve rehabilitasyonu, özellikle Ürdün ile elektrik şebekesinin yeniden bağlanması gibi çalışmaların altı ay içinde tamamlanması.
2. Orta vadede: Üç yıl içinde kapasitenin artırılarak Suriyelilere kesintisiz elektrik sağlanması.
3. Gelişim aşaması: Modern, sürdürülebilir bir enerji sistemi kurarak yatırımları teşvik etmek ve mültecilerin geri dönüşünü sağlamak.
Uluslararası İşbirliği
Suriye’nin elektrik şebekesini yeniden inşa etme çabaları, komşu ülkelerden destek aldı. Ürdün, 250-300 megavat elektrik sağlamayı ve şebekenin hazır durumunu değerlendirmek için teknik ekipler göndermeyi taahhüt etti. Türkiye Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar ise Türk şirketi Karpowership aracılığıyla yüzer elektrik santrallerinin gönderilmesi dahil olmak üzere uzmanlık ve kaynak sağlama konusundaki istekliliğini ifade etti.
Bayraktar, “Suriye’nin ihtiyaç duyduğu elektrik başlangıçta Türkiye’den ihraç edilerek karşılanabilir,” dedi. Ayrıca Suriye’nin iletim ağına yönelik detaylı değerlendirmelerin yapıldığını ve bu ağın enerji sorunlarını nasıl çözeceğine dair planlar geliştirildiğini vurguladı.
Tahribatın Mirası
Savaş öncesinde Suriye yılda 8.500 megavat elektrik üretiyordu. Ancak Maharda, Halep ve Zeyzun’daki önemli santrallerin yok edilmesi nedeniyle bu kapasite 3.500 megavata düştü. Elektrik sektörünün yeniden inşasının doğrudan maliyeti 40 milyar dolar, dolaylı kayıpların maliyeti ise 80 milyar dolar olarak tahmin ediliyor.
Hizmetlerin azalması, Suriyelilerin çoğunu maliyeti yüksek özel jeneratörlere veya güneş panellerine bağımlı hale getirdi. Kırsal bölgelerde kesintiler 14 saate kadar sürerken, Şam’daki sakinler zengin mahalleler ile yoksul semtler arasındaki adaletsizliklere dikkat çekerek daha adil bir elektrik dağıtımı talep etti.
Beklentiler ve Çabalar
Suriyeliler için güvenilir elektriğin geri dönüşü, ülkenin toparlanma süreci ve umutlarının bir sembolü olarak görülüyor. Geçici yönetimin Genel Komutanı Ahmed el-Şeraa, yakın zamanda yaptığı bir röportajda temel hizmetlerin bir yıl içinde geri getirileceğini vaat etti. Şeraa, “Halkımızın acıları çok uzun sürdü,” diyerek, “Suriye’yi yeniden inşa etmek, vatandaşlarımıza temel hizmetleri sağlamakla başlar,” ifadelerini kullandı. Ancak hükümet, halkın beklentileri ile mevcut siyasi ve ekonomik koşullarda yapılabilir olanlar arasında bir denge kurmak zorunda.
Önümüzdeki Zorluklar
Bu iyimser vaatlere rağmen SGH, yedek parça, operasyonel yakıt ve fon eksikliği gibi büyük engellerle karşı karşıya. Dünya Bankası, Suriye’nin elektrik santrallerini hidroelektrik ve termal santraller olarak sınıflandırırken, birçok tesisin kapsamlı onarım veya yenilenme ihtiyacı olduğunu belirtti.
SGH, onarımları hızlandırmak ve alternatif enerji çözümleri keşfetmek için Türkiye ve Ürdün gibi uluslararası ortaklarla görüşmeler başlattı. Ancak bu çabalar, on yıldan fazla süren çatışmalardan sonra bir ülkeyi yeniden inşa etmenin zorluklarını ortaya koyuyor.
Aydınlık Bir Gelecek
Elektriğin tam anlamıyla geri dönüşü yıllar alacak olsa da SGH bunu Suriye’nin genel toparlanmasının temeli olarak görüyor. Şakruk, “Elektrik sadece bir enerji kaynağı değil,” diyerek, “modern yaşamın, ekonomik kalkınmanın ve milyonlarca Suriyelinin normal hayata dönüşünün motorudur,” ifadelerini kullandı. Uluslararası destek ve koordineli çabalarla SGH, yıllarca karanlıkta kalan bir ülkeye ışık getirmeyi hedefliyor.
