Suriye’nin Humus ve Lazkiye vilayetlerinde gerçekleştirilen son güvenlik operasyonları, Suriye Geçici Hükümeti’nin (SGH) hukuksuzlukla mücadele ve yerel toplulukların şikayetlerini ele alma çabalarını gözler önüne serdi. Maryamin gibi köyler ile Lazkiye’nin kıyı bölgelerinde yürütülen kapsamlı operasyonlar, devrik Esad rejiminin kalıntıları ve suç unsurlarını hedef aldı ancak aynı zamanda hesap verebilirlik ve sivillerin güvenini sağlama konusunda karşılaşılan zorlukları da ortaya çıkardı.
Kötülüğün Mirasını Hedef Almak
Yakalananlar arasında, sınır suçlarına karıştığı belirtilen ve soygun, şantaj gibi suçlarla birlikte Esad yanlısı Şüca el-Ali ile bağlantıları olan Lübnanlı İmad Faysal Musa da bulunuyor. Musa’nın tutuklanması, özellikle Humus bölgesinde Esad rejimi döneminde işlenen vahşetlerin ele alınmasında önemli bir adım olarak görülüyor.
Şüca el-Ali, 2012’de 109 kişinin, yarısından fazlası çocuk olan kurbanların hayatını kaybettiği Houla Katliamı’ndan ve sivillere yönelik fidye için adam kaçırma, cinayet ve tecavüz gibi suçlardan sorumlu bir milis lideriydi. Aralık ayında SGH güvenlik güçleriyle yaşanan çatışmalarda öldürülen el-Ali’nin milis grubu, Esad rejiminin güvenlik desteğiyle cezasızlık içinde hareket ediyordu.
Maryamin’deki Tartışmalı Operasyonlar
Bu başarıların yanı sıra, Maryamin ve çevresindeki köylerde yürütülen güvenlik operasyonları, yerel halk ve insan hakları gruplarından eleştiriler aldı. Operasyonun amacı, başıbozuk unsurları ortadan kaldırmak olsa da keyfi tutuklamalar, fiziksel şiddet ve dini kutsallıklara saygısızlık gibi iddialar operasyonu gölgede bıraktı.
Bağımsız bir izleme kuruluşu olan Sivil Barış Grubu, 13 ölüm vakasını ve çeşitli hak ihlallerini belgeledi. Bu ihlaller arasında saha infazları, kaçakları yakalamak için aile üyelerinin rehin alınması ve diğer zorlayıcı yöntemler bulunuyor. Maryamin’den bir sakin, isminin açıklanmaması koşuluyla, topluluğu saran korkuyu şu sözlerle anlattı: “Bazı kişilerin eylemleri, kampanyanın hedeflerini gölgeleyerek, rahatlama yerine korku atmosferi yarattı.”
Hükümetin Hesap Verebilirlik Adımları
Raporda belirtilen ihlalleri kabul eden SGH ve Humus Valiliği, endişeleri ele almak için hızlı adımlar attı. Vali Abdurrahman el-Ama, Maryamin’i bizzat ziyaret ederek halkla bir araya geldi ve adalet sözü verdi. Valilikten yapılan açıklamada, “Dini inançlara hakaret eden veya sivillere zarar veren eylemleri kınıyoruz. Sorumlular, kesin yasal sonuçlarla karşılaşacak,” denildi.
SGH güvenlik güçleri, ihlallerle bağlantılı olduğu tespit edilen birkaç şüpheliyi tutuklayarak yargıya sevk etti. Ayrıca zararları değerlendirmek ve mağdur ailelere şeffaf bir şekilde tazminat sağlamak için özel bir komite kuruldu. Valilik, istikrarı ve güveni yeniden inşa etme taahhüdünü vurgularken, Vali el-Ama, “Tüm Suriyelilerin birliği” çağrısında bulunarak bu tür olayların tekrarlanmasını önleme sözü verdi.
Lazkiye Halkının Desteği ve Dezenformasyonla Mücadele
Humus’ta yaşanan zorlukların aksine, Lazkiye’deki güvenlik operasyonları halktan geniş destek gördü. Vatandaşlar, Genel Güvenlik İdaresi’ne (GGİ) bilgi vererek ve suç unsurlarını ortadan kaldırma çabalarını destekleyerek aktif bir şekilde iş birliği yaptı. Lazkiye Güvenlik Müdürü Yarbay Mustafa Knefati, “Halkımız, yaşamlarını istikrarsızlaştırmaya çalışanlara karşı bizimle birlikte duruyor,” dedi.
Ancak yetkililer, Esad rejiminin kalıntılarının güvenlik çabalarını baltalamak için dezenformasyon yayma girişimlerine karşı uyarıda bulundu. Yakın zamanda, GGİ güçlerinin Lazkiye’deki kilit noktalardan çekildiğini iddia eden sahte raporlar sosyal medyada dolaşıma girdi. Bu söylentiler, Lazkiye’nin Ceble ilçesindeki bir güvenlik noktasına saldırı girişiminde bulunan küçük bir kanun kaçağı grubunu harekete geçirdi. Güvenlik güçleri, saldırganları hızla etkisiz hale getirerek düzeni koruma konusundaki kararlılıklarını bir kez daha ortaya koydu.
Bilgi Bakanlığı, sahte sosyal medya sayfalarının sürekli olarak halkı kışkırtmak ve bölünme yaratmak için kullanıldığına dikkat çekerek, bu taktikleri reddeden Suriye halkının direncini vurguladı. Lazkiye’deki bir dükkan sahibi ise, “Bu yalanların paniğe neden olması amaçlanıyor. Ancak güvenlik güçlerimize güveniyoruz,” dedi.
İki Yönlü Bir Yol: Adalet ve Uzlaşı
Suriye, Esad rejiminin mirasıyla mücadele etmeye devam ederken, SGH’nin önünde iki zorlu görev bulunuyor: Suçluları adalete teslim etmek ve uzlaşıyı teşvik etmek. Musa’nın tutuklanması ve el-Ali’nin ağının dağıtılması önemli kilometre taşları olarak görülse de Maryamin’deki olaylar, güvenliği sağlarken insan haklarını ihlal etmeme gerekliliğini ortaya koyuyor. Bir SGH yetkilisi, “Hakları yeniden tesis etmeye ve etkilenenlere tazminat sağlamaya kararlıyız,” diyerek şeffaf mekanizmaların ve yerel katılımın önemine vurgu yaptı.
