Suriye’de uzun süren savaşın kalıntıları, özellikle çocuklar için trajik sonuçlarla beraber halkın peşini bırakmıyor. Savaşın geride bıraktığı patlayıcı kalıntılar (ERW’ler), mayınlar ve patlamamış mühimmat (UXO) kuzeybatı Suriye’de yaralanmalara ve ölümlere yol açmaya devam ediyor. Esad rejimi ve müttefiklerinin bıraktığı bu kalıntılar, özellikle yerleşim alanlarında ve tarım arazilerinde siviller için sürekli ve ayrım gözetmeyen bir tehdit oluşturuyor.
Azmarin’de Üç Kardeş Yaralandı
15 Kasım’da İdlib’in batısındaki Azmarin kasabasında üç kardeş, savaş kalıntılarının infilak etmesi sonucu ağır yaralandı. Yerinden edilmiş bir ailenin sığındığı evde oyun oynarken patlamaya maruz kalan kardeşlerden 10 yaşındaki Enver, bir elini kaybederek hayatı boyunca sürecek bir travma yaşadı. Ablası Raşa, okula geri dönmeyi sabırsızlıkla bekliyordu, ancak şimdi iki kardeşiyle birlikte yaralı halde yatıyor. Suriye Sivil Savunması’ndan gönüllü sağlık görevlisi Yahya Al-Alloush, olayı şu sözlerle anlattı: “Yüzleri kanla kaplıydı, vücutları şarapnel parçalarıyla doluydu ve gözlerinde korku vardı. Patlamanın sesi ağır ve acı vericiydi. Bu yaralar, savaşın kalıntılarının hayatları nasıl mahvetmeye devam ettiğinin trajik bir anısı.”
Maarbalit’te Ölümcül Mayın Patlaması
23 Kasım’da İdlib kırsalındaki Maarbalit köyü yakınlarında zeytin toplarken bir mayının patlaması sonucu 13 yaşındaki bir çocuk hayatını kaybederken, 15 yaşındaki ağabeyi yaralandı. Suriye’de her gün tarım arazilerinde, evlerde ve kamusal alanlarda benzer trajediler yaşanıyor.
Savaş Kalıntılarının Süregelen Tehlikesi
Temmuz ayında altı farklı ERW patlamasında bir kişi hayatını kaybetti, sekizi çocuk ve biri kadın olmak üzere on kişi yaralandı. 2024’ün ilk yarısında kuzeybatı Suriye’de meydana gelen beş olayda biri çocuk üç sivil yaşamını yitirdi ve on çocuk yaralandı.
Suriye Sivil Savunması’na göre kuzeybatı Suriye’de 531 alan mühimmatla kirlenmiş durumda ve bunlardan 45’i tarım arazilerinde bulunuyor. Ekim ayında mühimmat araştırma ekipleri, 109 köyde 119 inceleme gerçekleştirerek 71 kirli alan tespit etti.
Evlerde ve Tarlalarda Gizlenen Tehlike
ERW’ler, çiftçilik, hayvancılık veya ev içi rutin aktiviteler sırasında sık sık infilak ediyor. 22 Eylül’de İdlib’in kuzeyindeki Killi kasabasında bir adam ve oğlu evlerinde patlama sonucu hayatını kaybederken, eşi ve kız bebeği yaralandı. Yine Eylül ayında El-Ghab Ovası’nda hayvan otlatan bir çocuk benzer bir patlamada yaşamını yitirdi.
Suriye, En Ölümcül Ülkeler Arasında
Suriye, kara mayınları ve savaş kalıntıları nedeniyle dünyanın en ölümcül ülkelerinden biri olmaya devam ediyor. Uluslararası Kara Mayınları Yasaklama Kampanyası’na göre, 2023’te Suriye’de bu tehlikeler nedeniyle 933 kişi öldü veya yaralandı ve ülke, Myanmar’ın ardından ikinci sırada yer aldı. 2020–2022 yılları arasında Suriye, kara mayınlarından kaynaklanan ölümler açısından üst üste üç yıl dünya sıralamasında birinci oldu.
Beyaz Baretliler’in Çabaları
Suriye Sivil Savunması, bugüne kadar 1.054 patlamamış mühimmat imha etti ve mühimmat araştırmaları ile farkındalık kampanyaları yürütmeye devam ediyor. Ancak kirliliğin boyutu, mevcut kaynakları aşmaya devam ediyor.
Yahya Al-Alloush, sivilleri koruma çabalarının önemine vurgu yaparak şunları söyledi: “Rejim ve müttefikleri, tarım arazilerinde ve evlerin arasında uzun vadeli bir ölüm tuzağı kurdu. Bu kalıntılardan insanları korumak, gelecek felaketleri önlemek için hepimizin paylaşması gereken bir sorumluluk.”
Raşa, Enver ve Hüseyin gibi çocuklar için savaşın kalıntıları kalıcı bir trajedi anlamına geliyor. Oyunlarla dolu olması gereken bir gün, aniden bir kabusa dönüştü. Yaraları ve yaşadıkları travma, ERW’lerin Suriye’nin en savunmasız kesimleri üzerindeki yıkıcı etkisinin acı bir hatırlatıcısı olarak karşımızda duruyor. Savaş devam ederken, bu gizli katiller Suriye’nin toparlanma sürecinde hayatları, geçim kaynaklarını ve sayısız çocuğun geleceğini tehdit etmeye devam ediyor.
