Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara’nın, Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in daveti üzerine önümüzdeki günlerde Berlin’i ziyaret etmesi bekleniyor. Bu ziyaret, Almanya’nın on yılı aşkın süredir uyguladığı mülteci politikasında keskin bir dönüşü işaret ediyor. Hem Alman hem de Suriyeli birçok kaynağın doğruladığı ziyaret, Berlin’in sabıka kaydı bulunan Suriyelileri hedef alan yeni sınır dışı önlemlerini hazırladığı ve Şam ile yeniden yapılanma ve istikrar konusunda daha geniş iş birliği yollarını araştırdığı bir döneme denk geliyor.
Merz, kuzeydeki Husum kentinde yaptığı açıklamada “Suriye’de savaş bitti” diyerek “Artık Almanya’da iltica aramak için bir neden kalmadı” ifadelerini kullandı. Bu açıklama, Suriyelilerin geri gönderilmesi ve “amacını yitirmiş geçici koruma politikasının” sona erdirilmesi yönündeki muhafazakâr bir kaymayı yansıtıyor.
Başbakan’ın Şara’ya yaptığı davet, Suriye liderinin Aralık ayında Beşar Esed rejiminin çöküşünden bu yana Almanya’ya yapacağı ilk ziyaret olma özelliğini taşıyor. Bu gelişme, Avrupa’nın savaşla harap olmuş ülkeye yönelik tutumunu kökten değiştirdi.
Almanya’da Sınır Dışı Planları Bölünme Oluşturdu
Hükümetin, ilk etapta suç işlemiş Suriyelilerin sınır dışı edilmesini öngören planı, hararetli siyasi tartışmalara neden oldu. Dışişleri Bakanı Johannes Wadephul, Ekim ayı sonunda Şam’ın Harasta banliyösünü ziyaret ettikten sonra yaptığı açıklamada “Ülkenin altyapısının büyük bir kısmı yok edildiği için dönüş yalnızca çok sınırlı ölçekte mümkün” dedi.
Wadephul’un bu sözleri, Merz’in Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve onun Bavyeralı müttefiki Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) partisinin üst düzey isimlerinden eleştiri aldı. Parti liderlerinden Günter Krings “Suriye’yi kim yeniden inşa edecek, eğer kendi vatandaşları değilse?” diye sorarken, CSU Genel Sekreteri Martin Huber savaşın bitmesinin “iyimserlik için bir neden” olması gerektiğini söyledi ve ulusal bir “geri dönüş stratejisi” oluşturulmasını talep etti.
Sığınma kurallarının sıkılaştırılmasını denetleyen İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt, Almanya’nın “sınır dışı işlemlerini kolaylaştırmak için Suriye hükümetiyle bir anlaşma yapmaya çalıştığını” doğruladı. Bild gazetesine göre inceleme, çalışabilir durumda olan genç Suriyelilerin reddedilen sığınma başvurularından başlanarak yürütülecek.
İstikrar ve Geri Dönüş Arasında Denge
Almanya Dışişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak, Suriye TV’ye yaptığı açıklamada Şara’nın ziyaretinden önce Dışişleri Bakanı Es’ad Şeybani’nin Berlin’de bir Suriye-Almanya İş Konseyi kurmak amacıyla hazırlık ziyaretinde bulunacağını belirtti. Bu konseyin, savaş sonrası ekonomik iş birliğinin temelini oluşturması ve mülteci dönüşünü Suriye’nin yeniden inşasının bir parçası olarak çerçevelemesi bekleniyor.
Merz, Almanya’nın “Suriye’de istikrarın sağlanmasına katkıda bulunmak istediğini” ve “mültecilerin çözümün bir parçası olması gerektiğine, burada sonsuza dek kalmamaları gerektiğine” inandığını söyledi. Ayrıca “Birçok Suriyeli dönmek istiyor, biz de buna yardımcı olacak ve hızlı yeniden yapılanmayı destekleyeceğiz” dedi.
Halihazırda yaklaşık bir milyon Suriyeli Almanya’da yaşıyor. Çoğu, eski Başbakan Angela Merkel’in 2015–2016 yıllarında uyguladığı açık kapı politikası döneminde ülkeye geldi. Aşırı sağ partilere verilen desteğin artmasıyla birlikte Merz hükümeti, bu politikadan geri adım atması yönünde baskı altında kalıyor. Bu nedenle Şara’nın yaklaşan ziyareti, Avrupa’nın Şam’a yönelik yeniden kalibrasyonunun belirleyici bir anı olarak görülüyor.
