İsrail, Beşar Esad rejiminin çöküşünün ardından Suriye’deki askeri operasyonlarını artırarak, son yılların en geniş çaplı saldırılarına imza atarak 250’den fazla hava saldırısı ve kara harekâtı gerçekleştirdi. İsrail’in askeri üsler, havaalanları ve deniz filolarını hedef alan saldırıları, Suriye’deki geçiş döneminden yararlanma ve algılanan tehditleri etkisiz hale getirme konusundaki stratejik hedeflerini ortaya koyuyor.
Hafız ve Beşar Esad’ın 50 yılı aşkın süreyle iktidarda kaldığı rejim, İsrail ile rahatsız edici ama işlevsel bir ilişki sürdürmüştü. Anti-İsrail söylemlerine rağmen, Esad’lar Suriye topraklarından doğrudan askeri çatışmaların veya saldırıların çıkmadığından emin olarak İsrail’in kuzey sınırlarını güvence altına alan bir tampon sağladılar. Rejim, Suriye’deki Filistin gruplarına karşı da sert önlemler alarak İsrail sınırının daha da istikrara kavuşmasını sağladı.
İsrail güçleri, Esad’ın düşüşünün üzerinden saatler geçmeden kapsamlı hava saldırıları düzenleyerek, Şam, Humus, Lazkiye ve diğer vilayetlerdeki kritik noktalara saldırılar gerçekleştirdi. Saldırılar, silah depoları, füze sistemleri ve hava üsleri gibi kritik askeri altyapıyı hedef aldı ve İsrail yetkilileri, Suriye hava kuvvetlerini neredeyse işlevsiz hale getirdiklerini iddia etti.
İsrail Donanması da önemli bir operasyon gerçekleştirdi ve İsrail Yayın Kurumu’na göre, Lazkiye ve Bayda’daki limanlarda Suriye filosunu yok etti. Bu koordineli saldırılar, Suriye’nin askeri kapasitesini tamamen ortadan kaldırmak için tarihi bir fırsat olarak tanımlandı.
Hava saldırılarıyla paralel olarak, İsrail güçleri Golan Heights üzerindeki tampon bölgeye ilerleyerek, 1974 Tarihinde imzalanan Ayrılma Güçleri Anlaşması uyarınca belirlenen silahsızlandırılmış alanın tam kontrolünü sağladı. Başbakan Binyamin Netanyahu, Suriye’nin iç kaosunu “İsrail menfaatlerini güvence altına almak” için bir gerekçe olarak göstererek anlaşmayı geçersiz ilan etti.
Suriye ve bölgedeki kaynaklardan gelen raporlar, İsrail askerlerinin Şam’ın yaklaşık 25 kilometre güneybatısındaki Katana bölgesine kadar ulaştığını öne sürerken, İsrail ordusu savunma pozisyonlarının ötesine geçtiklerini inkar etti.
Esad’ın devrilmesinin ardından ailesinin Tahran’ı bypass ederek Moskova’ya kaçtığı bildiriliyor; bu durumun, Esad rejiminin İran’a uzun süredir süren destekle zayıf ilişkilerinin etkili olduğu düşünülüyor. Özellikle, Esad’ın rejiminin İsrail’e Suriye’deki İran varlıkları hakkında istihbarat sağladığına dair iddialar, bu kararı etkileyen bir etken olabilir.
Esad rejiminin büyük bir destekçisi olan İran, Hizbullah ve diğer vekilleriyle olan tedarik yollarının kesilmesi nedeniyle önemli kayıplar vermektedir. İsrail operasyonları, Suriye’deki İran konumlarını ve altyapısını hedef alarak, Tahran’ın yeni güç dinamiklerine ilişkin endişelerini artırmaktadır. İsrail’in yoğunlaşan askeri faaliyetleri, Suriye’nin Esad sonrası ortamındaki yeni aktörlerden gelebilecek tehditleri önlemeyi amaçlıyor. Netanyahu, Şam’a sadece 40 kilometre mesafede bulunan Tel Aviv için potansiyel tehditlerin ortadan kaldırılması gerektiğini vurguladı. Bazı analistlere göre, İsrail çabaları arasında, casus ağlarını ortadan kaldırma, delilleri yok etme ve yeni Suriye hükümeti kurumlarının sızdırılması için hazırlık yapma da bulunuyor.
Analistler, İsrail’in Suriye’nin geçiş dönemini, bölgedeki güç dengesini yeniden şekillendirmek için kullandığını vurguluyor ve gelecekteki hiçbir Suriye hükümetinin tehdit oluşturamayacağından emin olmak istiyor.
İsrail’in Suriye’deki iddialı eylemleri, ülkenin çatışma sonrası yönünü şekillendirme niyetini vurguluyor. Suriye ve İran’ın askeri yeteneklerini ortadan kaldırarak, İsrail sınırlarını genişletmeyi ve bölgesel hakimiyetini sürdürmeyi hedefliyor. Ancak, bu işgaller, komşu devletlerle gerilimleri artırma ve Suriye’nin kırılgan geçişini karmaşık hale getirme riski taşıyor. Devam eden saldırılar ve işgal, Suriye etrafındaki jeopolitik riskleri çarpıcı bir şekilde hatırlatıyor; zira bölgesel ve uluslararası aktörler, Esad rejiminin çöküşü sonrasında kendi çıkarlarını güvence altına almak için manevra yapıyor.
