Beşar Esad rejiminin çöküşü, Rusya’yı Suriye’deki müdahalesinin karmaşık mirasıyla yüzleşmeye ve yeni geçiş hükümetiyle pozisyonunu yeniden belirlemeye zorluyor. Yıllardır Esad’a verdiği desteğin ardından Moskova, rejimin sistematik yolsuzluğu ve istikrar sağlayamaması konusundaki eleştirilerle karşı karşıya.
Esad’ın Moskova’ya Sığınışı
8 Aralık’ta Şam’dan kaçarak Moskova’ya sığınan Esad’ın durumu, Kremlin’in temkinli yaklaşımıyla dikkat çekiyor. Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Esad’ın sığınma talebinin kabul edildiğini doğrulasa da Putin’in Esad ile görüşme planı olmadığını vurguladı. Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov ise, “Kendisi güvende,” açıklaması yaptı. Esad, Moskova’nın daha önce savaş suçluları da dâhil olmak üzere tartışmalı figürlere sunduğu sığınma listesindeki yerini aldı.
Rusya’nın Suriye’deki Müdahalesi ve Esad Rejiminin Çöküşü
Esad, yıllarca Moskova’nın en önemli Ortadoğu müttefiklerinden biri oldu. Rusya, 2015’te Suriye’deki iç savaşı Esad lehine çevirmek için kapsamlı askerî müdahalelerde bulunarak rejimi ayakta tutmayı başardı. Hmeymim Hava Üssü’nden düzenlenen binlerce hava saldırısı, rejimin ayakta kalmasında kritik bir rol oynadı. Ancak rejimin çöküşü, Esad yönetiminin askerî ve idari yapılarının içten çürüdüğünü ortaya çıkardı.
Rusya’nın Suriye’ye müdahalesi sadece müttefik desteğiyle sınırlı değildi. Tartus’taki Akdeniz deniz üssü, Moskova’nın stratejik askeri planlarında önemli bir yer tutuyordu. Ancak Esad’ın düşüşüyle üssün geleceği belirsizleşti. Uydu görüntüleri, Rus savaş gemilerinin Tartus açıklarında demirli olduğunu gösterirken, üssün üzerindeki kontrolün zayıfladığına işaret ediyor.
İç Tepkiler ve Şehitler Konusu
Rusya’nın Suriye müdahalesi, içeride de eleştirilere yol açtı. Pro-savaş blog yazarları, 2015-2024 arasında Suriye’de hayatını kaybeden 540’dan fazla Rus askeri ve paralı askerin fedakârlıklarının, başarısız bir rejim uğruna yapıldığını savunuyor.
Rusya’nın Yeni Stratejisi ve Anlatısı
Esad’ın devrilmesinin ardından Rus devlet medyası hızla söylemini değiştirdi. Suriyeli devrimci güçler artık “ilerici” olarak tanımlanıyor ve kapsayıcı politikaları öne çıkarılıyor. Moskova’daki Suriye Büyükelçiliği, rejimin bayrağını devrim bayrağıyla değiştirerek sadakat kaymasını açıkça gösterdi.
Rus talk show sunucusu Anatoly Kuzichev, Kremlin’in bu dönüşümünü şu sözlerle özetledi: “Rusya, her zaman Suriyelilerin geleceğini kendilerinin belirlemesi gerektiğine inanmıştır.” Bu söylem değişikliği, Moskova’nın Esad rejiminin yükünden kurtularak etkisini sürdürme çabalarını yansıtıyor.
Rusya’nın İmaj Sorunu ve Gelecek Perspektifi
Esad’ın düşüşü, Putin’in mirası için karmaşık bir tablo sunuyor. Moskova, Esad’ın hükümdarlığını geçici olarak istikrara kavuşturma başarısını ileri sürebilir. Ancak rejimin sistematik yolsuzlukları ve Suriye’yi Captagon üretim merkezi hâline getiren politikaları, Kremlin’in bu ittifaktan aldığı zararı gözler önüne seriyor.
Esad’ın düşüşüyle Suriye’deki devrimci güçler, Halep, Hama ve Şam üzerinden hızla ilerleyerek rejimin savunmasızlığını sergiledi. Birçok asker ve yetkili, neredeyse hiç direnmeden pozisyonlarını terk etti.
Moskova, Suriye’nin yeni geçiş hükümetiyle çalışırken, etkisini koruma arzusu ile azalan nüfuzu arasındaki dengeyi sağlamak zorunda. Kremlin’in Esad’dan uzaklaşması, bölgedeki stratejik çıkarlarını koruma önceliğini açıkça gösteriyor.
Suriyeliler İçin Yeni Umut
Esad’ın ülkeyi terk etmesi, Suriyelilere daha aydınlık bir gelecek için umut verse de, on yıllık savaşın ardından ülkenin yeniden inşası büyük bir meydan okuma olmaya devam ediyor. Rusya’nın bu süreçteki rolü belirsizliğini korurken, Moskova, eski bir diktatörle olan ilişkilerinin yarattığı sonuçları yönetmeye çalışıyor.
Putin’in Esad’a sığınma hakkı tanıması, bir mirası koruma çabası olarak yorumlanabilir. Ancak Kremlin’in temkinli adımları, Moskova’nın ana hedefinin bölgesel etkisini korumak olduğunu, Esad’ın geleceğiyle daha az ilgilendiğini ortaya koyuyor.
