ABD Dış Politikasında tarihi bir dönüşüm yaşanırken, Başkan Donald Trump çarşamba günü Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara ile Riyad’da bir araya geldi. İki ülke liderleri arasında son 10 yılda gerçekleşen bu ilk doğrudan temas, Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın (MBS) ev sahipliğinde ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın uzaktan katılımıyla gerçekleşti. Suudi medyasına göre, Körfez-ABD zirvesi kapsamında yaklaşık 33 dakika süren görüşme, bölgesel dengeler açısından önemli bir dönüm noktası olarak kayıtlara geçti.
“Yeni Bir Başlangıç”
Başkan Trump, bu buluşmayı tüm ABD yaptırımlarının kaldırıldığını resmen açıklamak için kullandı ve bu hamleyi “gerçek bir yeni başlangıç fırsatı” olarak nitelendirdi. Bir gün önce Suudi-ABD Yatırım Forumu’nda konuşan Trump, bu kararın yıllar süren savaş ve ekonomik izolasyonun ardından Suriye’nin “büyümesine ve gelişmesine” yardımcı olmayı amaçladığını vurguladı.
Trump, geçen yıl sonunda Esed rejiminin düşmesinin ardından liderliği devralan Şara için “Ülkeyi istikrara kavuşturmayı ve barışı korumayı umarım başaracak yeni bir hükümet” ifadelerini kullandı. Trump ayrıca Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun, ikili görüşmeleri sürdürmek üzere Suriye Dışişleri Bakanı Es’ad Şeybani ile Türkiye’de bir araya geleceğini açıkladı.
Veliaht Prens MBS, Trump’ın kararını övgüyle karşılayarak bunun acıları dindirecek ve yeniden yapılanmayı teşvik edecek insani bir adım olduğunu belirtti. MBS zirve katılımcılarına, “Suriye’nin egemenliğine saygı göstermek ve birliğini desteklemek bölgenin güvenliği için kritik öneme sahip” mesajını verdi.
Video konferans yoluyla toplantıya katılan Erdoğan da bu görüşleri paylaştığını ifade ederek yaptırımların kaldırılmasını “tarihi” olarak nitelendirdi ve Türkiye’nin özellikle IŞİD kalıntılarına karşı Suriye’nin terörle mücadelesine desteğini teyit etti.
Tarihi Bir Yeniden Yapılanma
Bu buluşma, ABD’nin Orta Doğu’daki daha geniş kapsamlı stratejik yeniden yapılanması çerçevesinde gerçekleşti. Trump yönetimi, bir dönem El-Kaide’nin Suriye kolu olan El-Nusra’yı yöneten Şara ile görüşmesi nedeniyle bazı yerel ve İsrailli yetkililerden eleştiri aldı. Ancak Beyaz Saray, Şara’nın aşırılıkçı unsurlardan uzaklaştığını ve artık bölgede birçok kesim tarafından pragmatik bir lider olarak görüldüğünü vurguladı.
Beyaz Saray Sözcüsü Kayleigh McEnany, Trump’ın Şara’dan İsrail ile ilişkileri normalleştirmesini ve Suriye’nin kuzeydoğusundaki IŞİD tutuklama merkezlerinin sorumluluğunu üstlenmesini istediğini açıkladı. Trump ayrıca Suriye’den yabancı militanları sınır dışı etmesini ve terör gruplarının yeniden güçlenmesini engellemesini talep etti.
Fox News’un aktardığı bir üst düzey Suriyeli yetkiliye göre Şara, Trump’ı bölgede barışı sağlayabilecek bir lider olarak gördüklerini belirterek Suriye’nin “ABD ile güçlü bir stratejik ilişki kurmaya” hazır olduğu mesajını iletti. Şara ayrıca Suriye’nin petrol ve doğalgaz sektörlerine Amerikan yatırımlarını beklediklerini ifade ederken, İsrail ile 1974’te varılan ayrılma anlaşmasına desteğini yineledi.
Gelecekteki işbirliğinin detayları henüz netlik kazanmasa da, taraflar dışişleri bakanlarının bu hafta sonunda Türkiye’de yeniden bir araya gelerek diyaloğu ilerleteceklerini doğruladı. Bu tarihi buluşma, savaş sonrası Suriye’nin küresel konumunu yeniden şekillendirmede ve ABD’nin Orta Doğu’daki varlığını yeniden tanımlamada kilit bir dönüm noktası olarak tarihe geçebilir.
