Diktatör Beşar Esed’in devrilmesinden bu yana yapılan ilk üst düzey görüşmede, Suriye Dışişleri Bakanı Es’ad Şeybani, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile görüşmek üzere Moskova’ya gitti. Bu ziyaret, Suriye dış politikasında önemli bir değişimin sinyalini veriyor; Esed dönemindeki Rusya ile olan bağımlı ilişkilerin yeniden tanımlanması ve dış güçlerin etkisinden bağımsızlık mesajının güçlendirilmesi hedefleniyor.
Geçmişten Sembolik ve Stratejik Kopuş
Şeybani’nin ziyareti, geçmişle sembolik ve stratejik bir kopuş anlamı taşıyor. Esed yönetiminde Moskova’nın siyasi, askerî ve ekonomik desteğine büyük ölçüde bağımlı hale gelen Suriye, geçici Cumhurbaşkanı Ahmed Şara döneminde dengeyi yeniden kurmaya çalışıyor. Artık iş birliğinin karşılıklı saygıya dayanması gerektiği vurgulanıyor, bağımlılık ilişkilerine değil.
Önceki Ortaklıkların Gözden Geçirilmesi
Ziyaret, Suriye’nin ulusal egemenlik, şeffaflık ve karşılıklı fayda ilkelerine bağlılığını temel alarak Suriye-Rusya iş birliğinin çerçevesinin yeniden değerlendirilmesi fırsatını temsil ediyor. Gündemde öne çıkan başlıklar arasında, Esed rejimi döneminde imzalanmış petrol, buğday ve enerji altyapısıyla ilgili ekonomik anlaşmalar yer alıyor. Bu anlaşmalar Suriye’yi büyük borç yükü altına sokmuş durumda.
Analistler, Suriye yönetiminin artık şeffaf olmayan koşullarda yapılmış eski anlaşmaları sürdürmek istemediğini; gelecekteki iş birliğinin öncelikle Suriye halkının yararına olması gerektiğini vurguluyor.
Şu anda Rusya, Suriye’de Tartus deniz üssü ve Lazkiye’deki Hmeymim hava üssü gibi stratejik askerî varlıklar üzerinde kontrolünü sürdürüyor. Suriye yönetimi bu düzenlemeleri bir anda sona erdirmeyi amaçlamasa da, yetkililer bu tür konuların mevcut ulusal öncelikler doğrultusunda yeniden değerlendirilmesi gerektiğini söylüyor.
Yeni Bölgesel Gerçeklikte Yol Almak
Görüşme, bölgedeki ittifakların yeniden şekillendiği bir döneme denk geliyor. Esed’i iktidarda tutmak için geçmişte kararlı şekilde müdahil olan Rusya, Aralık 2024’teki devrilmesinin ardından daha temkinli bir rol üstlenmiş durumda. Kremlin’e göre, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçtiğimiz günlerde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde Suriye’nin “birliği, egemenliği ve toprak bütünlüğünün” önemini vurguladı.
Suriye’nin yeni liderliği ise, Rusya ile ilişkilerin geleceğinin geçmişe bağlı olarak şekillenmeyeceği konusunda net. Cumhurbaşkanı Şara, ülkenin yeniden inşasının dış dayatmalara değil, egemen ve stratejik ortaklıklara dayanarak yürütüleceğini açıkça ortaya koydu.
Esed Dönemine Sayfa Kapatılıyor
Suriye’nin verdiği mesaj net: Bu, Esed dönemi politikalarının devamı değil; kasıtlı bir sıfırlama süreci. Şeybani’nin Moskova ziyareti de bu değişimin altını çiziyor. Eski Cumhurbaşkanı Esed’in devrimci güçlerin Şam’ı ele geçirmesi sırasında Rusya’ya kaçtığı bildiriliyor. Yeni yönetim ise Suriye’yi uluslararası arenaya saygın ve bağımsız bir aktör olarak geri döndürmeye odaklanmış durumda.
Bu yaklaşım, Suriye’nin uluslararası toplumla kurduğu yeni ilişkileri de etkiliyor. Yeni yatırımlar ve diplomatik temaslar davet ediliyor; ancak net bir şartla: Artık kapalı kapılar ardında anlaşmalar yapılmayacak, dış dayatmalara boyun eğilmeyecek — yalnızca karşılıklı saygı ve faydaya dayalı egemen ortaklıklar kabul edilecek.
