8 Ağustos’ta Haseke’de SDG tarafından düzenlenen “Kuzeydoğu Suriye’nin Tutum Birliği” konferansı, hem mesajının hem de Suriye hükümeti ile süren müzakerelerin altını oyduğu gerekçesiyle Şam, Türkiye ve bölgesel analistler tarafından eleştirildi.
Toplantı, Esed dönemi ordusundan eski subaylar, Baas Partisi üyeleri, PKK bağlantılı gruplar, İran destekli milisler ile İsrail ve Rusya gibi yabancı destekçilere bağlı temsilciler dâhil olmak üzere aşiret, dini ve siyasi figürleri bir araya getirdi.
Suriyeli-Amerikalı analist Hassan Hassan, bu katılımın Şam yönetiminin anlatısına hizmet ettiğini belirterek, “Şam bunu kendisi organize etse daha iyi planlayamazdı” ifadelerini kullandı. Hassan, aralarında İsrail’in Suriye’yi bombalamasına teşekkür eden bir Dürzi din adamının ve mezhepçi söylemleriyle tanınan isimlerin bulunmasına dikkat çekti.
Bazı katılımcılar da tepki gösterdi. Ön sırada oturan bir aşiret liderinin, Dürzi şeyhi Hikmet el-Hicrî’nin konuşması sırasında salonu terk ettiği ve daha sonra Şam’a destek sözü verdiği bildirildi. Suriye’deki Çerkes Aşiretleri Konseyi ise, azınlık kimliklerinin ayrılıkçı projelere destek için kullanılmasını reddeden ve Suriye’nin birliği ile bağımsızlığına bağlılık vurgusu yapan bir açıklama yayımladı.
10 Mart Anlaşmasının İhlali
Resmî bir hükümet kaynağı, konferansı, SDG ile hükümet arasında imzalanan ve kuzeydoğudaki sivil ile askerî kurumların devlet yapısına entegre edilmesini öngören 10 Mart Anlaşması’nın “açık ihlali” olarak niteledi. Kaynak, etkinliğin kapsayıcılıktan uzak olduğunu, ayrılıkçı isimlere platform sunduğunu ve SDG’nin de katılacağı Paris’teki görüşmeleri baltaladığını söyledi.
Hükümet ayrıca konferansta dile getirilen yeni bir “ulusal ordu” kurulması ve Suriye’nin idarî bölünmesinde değişiklik yapılması çağrılarını eleştirerek bunların tek ordu ve tek devlet ilkesine aykırı olduğunu belirtti. “Bu, Suriye meselesini uluslararasılaştırma ve yabancı müdahaleyi davet etme girişimidir” diyen yetkili, tüm müzakerelerin başkente taşınması için çalışacaklarını ifade etti.
Çelişkilerle Dolu Bir Konferans mı?
Eleştirmenler, konferansın söylemleri ile davetli listesi arasındaki çelişkilere dikkat çekti. Katılımcılar, Suriye’nin geçiş hükümetini Baas Partisi ile kıyaslarken eski Baas yetkililerini ağırladı; otoriterliği kınarken, insan hakları kuruluşlarının SDG ve Özerk Yönetim kontrolündeki bölgelerde baskıcı yönetim raporlarına işaret ettiği belirtildi.
Suriye Dışişleri Bakanlığı Amerikan İşleri Direktörü Kuteybe İdlibî, “Birlikten ve bölünmeye karşı olmaktan bahsederken mezhepsel ve etnik temelli konferanslar düzenlemek, [Esed] rejiminin sembollerini yeni adlarla yeniden piyasaya sürmek doğru değil” dedi.
Bölgesel Yansımalar
SDG’yi PKK’nın uzantısı olarak gören Türkiye de toplantıyı kınadı. Analistler, Hicrî veya Siban Hamo gibi İsrail, İran ve Rusya’ya farklı bağlılıkları olan aktörlerin sürece dahil edilmesinin, uzlaşı yerine Suriye’deki bölünmeleri derinleştirme riski taşıdığı uyarısında bulunuyor. Hassan, İsrail’in varlığının, İran yanlısı isimlerle birlikte olsa dahi, ülkeyi “zayıf ve kendi içinde meşgul” tutma amacını yansıttığını savundu.
SDG liderleri, aralarında İlham Ahmed’in de bulunduğu isimler, Suriye’nin “toprak bütünlüğüne” ve “10 Mart Anlaşması”na bağlılıklarını yinelerken, Haseke konferansının oluşturduğu siyasi yankılar, grubun siyasi açılımının birlik ve kapsayıcılık yönündeki beyanlarıyla ne kadar örtüştüğü konusunda kuşkuları güçlendirdi.
